DAMOLEGI

Besprekingen 2015-2016 - deel 3

Wachten op de barbaren - J.M. Coetzee

Korte inhoud

Het boek wordt verteld door de Magistraat, een soort van wethouder in een kleine grensstad of vesting van het Rijk. De mensen leven er relatief rustig samen. Aan de rand van hun stad leven de vissers en trekken de nomaden rond. De oase waar het stadje gevestigd is, was oorspronkelijk ook nomadengrond. Op een dag komt er een gezagsdrager van het Rijk, kolonel Joll, die op zoek is naar barbaren die het Rijk zouden willen aanvallen en omvergooien. Dat is het begin van een reeks gebeurtenissen die het leven van de magistraat en van de inwoners van de stad overhoop gooien.

De roman telt 6 hoofdstukken zonder titel:

1.Aankomst kolonel Joll en 1e expeditie en gevangenen.

2.De magistraat brengt een achtergelaten en gemarteld barbarenmeisje onder in zijn huis.

3.De magistraat brengt, met een paar soldaten, het barbarenmeisje terug naar de barbaren.

Als hij terug komt breekt de lente aan.

4.De magistraat komt terug en wordt aangehouden en gemarteld.

5.De magistraat is niet meer opgesloten en moet bedelen.

Angst onder de bevolking voor de barbaren, misnoegen t.o.v. het leger als zij vertrekken.

6.Joll komt verslagen terug, zijn expeditie is mislukt. Hij keert terug naar de hoofdstad.

Het leven hervat in het stadje. Maar wordt het terug zoals voorheen?

Bespreking

Eerste korte bespreking en punten

Iedereen vond het een heel goed boek, erg actueel en tegelijkertijd tijdloos, indringend en confronterend. Niet iedereen vond het echter fijn of leuk om het boek te lezen omdat het soms zo wreed en hard was, met name de martelingen. Het maakte ook boos om wat er in verteld werd en gebeurde. Doet soms een beetje denken aan Dino Buzzati’s roman “De woestijn van de Tartaren”.

Punten variërend van 7,5 tot 8,5.

Waar gaat dit boek over? Wat is het thema?

Het thema vaststellen was niet zo gemakkelijk. Het boek gaat over macht en angst, over machtssystemen die angst gebruiken om zich in stand te houden. Ook over wreedheid van de mens, over discriminatie en onderdrukking.

Het gemak waarmee het volk met alle winden meewaait.

Het systeem, de vertegenwoordigers van de macht in het Rijk, dat het stadje binnenvalt, alles overhoop gooit, de relaties met de omliggende volkeren verstoort, en dan weer vertrekt terwijl alles van waarde wordt meegenomen.

Het omkeren van de macht of de positie ook, het omkeren van de rollen.

De Magistraat had in het stadje een machtsfunctie maar hij wordt achteraf aangehouden en gemarteld. Nog later moet hij als bedelaar op straat leven.

Kolonel Joll komt eerst als de vertegenwoordiger van het Rijk om de (imaginaire) vijanden te verslaan maar hij keert verslagen terug en van zijn bravoure is niets meer te merken.

Welke symboliek en motieven zie je in het boek?

Symbolen: het wassen van de voeten (van het barbarenmeisje) is een symbool van nederigheid.

De tegenstelling natuur-cultuur. De natuur die toch overwint, die de oude beschavingen met zand bedekt. Maar ook de natuur die zijn gang gaat en waarin je niet kan ingrijpen wat symbool is voor de rampspoed die de komst van het leger met zich brengt: het overkomt je en je kan er niets tegen doen, enkel wachten tot het weer over is.

De zonnebril van kolonel Joll, die hij nooit afzet, staat symbool voor zijn obsessie of verblinding door de politiek van het Rijk. Als hij verslagen terugkeert van zijn expeditie heeft hij de bril niet meer op. De “barbaren” die hij zocht waren er niet.

Motieven: dromen.

In de loop van de roman vertelt de roman over 9 dromen. Zeven dromen gaan over sneeuw, een meisje dat in de sneeuw zit en haar gelaat niet toont. Twee dromen hebben andere onderwerpen en zijn akelige dromen over dode vogels die de magistraat uit een kuil ophaalt en over een zwerm kleverige bijen.

Wat betekent de steeds terugkerende droom van de Magistraat over de sneeuw en het meisje in de sneeuw? Vergelijk ook met de scène op het einde van het boek: de kinderen die een sneeuwman maken.

De droom kan slaan op ontkenning. De Magistraat durft de situatie niet onder ogen zien – de sneeuw die hem verblindt.

Terwijl de dromen hem verwarren, verblijdt het beeld van de kinderen die een sneeuwpop maken de Magistraat op het einde van het boek.

Coetzee liet zich inspireren door het gedicht van de Griekse dichter Cavafis “Waiting for the Barbarians”.

Wat zijn de overeenkomsten tussen gedicht en boek?

In het gedicht wacht iedereen af tot de barbaren komen, niemand onderneemt iets. De dreigende komst van de barbaren is er een alibi om niets te doen.

In het boek zijn de barbaren er evenmin maar daar wordt hun dreigende komst gebruikt om de mensen angstig te maken, om een hele samenleving te ontwrichten, om de Magistraat zijn macht te ontnemen.

Vooral de laatste zinnen van het gedicht zijn daarom treffend:

“Wat moet er nu van ons worden, zonder barbaren.

Die mensen waren tenminste een oplossing.”

Coetzee schreef het boek in 1980 tijdens de Apartheid als allegorie hierop. Ondertussen behoort de Apartheid tot het verheden.

Is hetgeen in het boek verhaald wordt ook nu nog van toepassing? Is het universeel? Verklaar en geef voorbeelden.

Het verhaal in deze roman is universeel. Overal en in alle tijden zijn er machtssystemen (geweest) die een imaginaire vijand gebruiken om hun macht te bestendigen, om hun onderdanen te onderwerpen of inactief te houden, om verzet in de kiem te smoren.

En wat leren we van de geschiedenis? Leren we wel van de geschiedenis? Dat is ook van alle tijden.

“Tot het einde toe zullen we niets geleerd hebben. Heel diep in ons allen schijnt iets van graniet te huizen wat niets leren wil. Niemand gelooft werkelijk dat de wereld van kalme zekerheden waarin we geboren zijn op het punt staat vernietigd te worden, de hysterische taferelen op straat ten spijt.” (hoofdstuk 5)

“Bernard Levin: ''Mr. Coetzee sees the heart of darkness in all societies, and gradually it becomes clear that he is not dealing in politics at all, but inquiring into the nature of the beast that lurks (loert, verscholen zit) within each of us ...''

of: Irving Howe: “Of course, it deals in politics: what is Colonel Joll but the representative of one kind of politics and the Magistrate another? Nor is politics, as Mr. Levin seems to imply, some sort of surface triviality, a mere scum on the waters of life; politics is a fundamental human activity, the way we structure our shared existence.”

Met wie van beide critici zijn jullie het eens? Waarom?

Het gaat zowel over het politieke als over het persoonlijke.

De Magistraat vertelt het verhaal van de aankomst en expeditie van Joll en zijn leger, en zijn persoonlijk verhaal. Hij is dus zowel mens als politicus.

Bovendien is het ook het politieke systeem dat er voor kan zorgen dat mensen zich al dan niet als beest gedragen.

Twee van onze leden hadden overigens de eerste keer dat ze het boek lazen meer aandacht voor het politieke, dat viel toen het meest op. Maar bij de tweede lezing kwam het persoonlijke dilemma van de Magistraat meer naar voren.

Niemand heeft een naam behalve de twee militairen kolonel Joll en onderofficier Mandell. Ook “het Rijk” heeft geen naam. Waarom zou dat zo zijn?

Het Rijk heeft geen naam. Het kan overal en van alle tijden zijn. Het is universeel en daarom heeft het geen naam.

De enigen die een naam hebben zijn net de twee meest onmenselijke figuren. Dat is wel treffend.

Wat vindt je van de houding van de magistraat? Maakt hij een evolutie door in het boek? Zo ja welke?

Is een goed mens die niets doet om slechte daden te voorkomen of te vermijden even slecht als diegene die “het slechte” doet? (Is a good person who does nothing to prevent wrongdoing as bad as a bad person?)

Wat zijn de beweegredenen van de magistraat om het barbarenmeisje in zijn huis onder te brengen? En om haar weer terug te brengen? Wat vinden jullie er zelf van?

Wellicht wilde de Magistraat zijn geweten sussen door het meisje in zijn huis onder te brengen. In eerste instantie heeft hij immers niet gereageerd op de martelingen van Joll. Hij ging werken in een kamer waar hij de geluiden van de martelingen niet hoorde.

Ook het feit dat hij het meisje terugbracht vond niet iedereen even zuiver. Hij organiseerde een expeditie die voor al de deelnemers erg gevaarlijk en vol ontberingen was, maar hij vroeg niet vooraf aan het meisje wat zij zelf wilde. Hij dacht voor haar.

Hij maakt wel een ontwikkeling door in die zin dat hij zich later toch er van bewust wordt dat hij een oude en niet meer zo aantrekkelijke man is. Want macht erotiseert. En naarmate hij minder macht heeft, heeft hij ook minder potentie.

Hem werd ook niet enkel de macht afgenomen maar ook zijn menselijkheid, als hij uitgehongerd wordt, als men vergeet hem eten te geven, als hij moet gaan bedelen tenslotte om te overleven.

Dat hij zich van zijn onvolkomenheden bewust wordt blijkt ook uit de volgende citaten:

“Want ik was niet, zoals ik me graag inbeeldde, het inschikkelijke genotzuchtige tegendeel van de kille, starre kolonel. Ik was de leugen die het Rijk zichzelf in gemakkelijke tijden voorhoudt, hij de waarheid die het Rijk spreekt als er gure winden waaien. Twee verschillende kanten van het Rijksbewind, niets meer en niets minder.” (hoofdstuk 5).

En de laatste zin van het boek “Zoals zo vaak tegenwoordig loop ik met een dwaas gevoel weg, alsof ik al lang geleden ben verdwaald maar hardnekkig verder ga op een weg die misschien nergens naar toe leidt.”

Een lezer schreef het volgende over het boek: “right from the beginning it is apparent to me that barbarianism is a projection from the "civilized" who then become the very barbarians they fear.”

Zijn jullie het daar mee eens?

Ja, daar zijn we het mee eens. De barbaren zijn de ongeciviliseerden maar het zijn de geciviliseerden die als barbaren te keer gaan, gewelddadig en hardvochtig, niet voor rede vatbaar.

Punten na bespreking: gemiddeld 8,25.

De auteur

John Maxwell Coetzee werd op 9 februari 1940 in Kaapstad geboren.

Hij studeerde wiskunde en Engels aan de universiteit in Kaapstad. Hij woonde een tijd in Groot Brittannië waar hij als computerprogrammeur werkte en later in de VS waar hij nog literatuur studeerde en Engels doceerde. In 1970 nam hij deel aan een protestmanifestatie tegen de oorlog in Vietnam en belandde in de gevangenis. Hij mocht niet langer in de VS doceren. In 1971 keerde hij terug naar Zuid Afrika waar hij opnieuw Engels doceerde, nu aan de universiteit in Kaapstad. Nadat hij in 2002 op pensioen ging verhuisde hij naar Australië waar hij nu nog woont.

Zijn eerste roman werd in 1974 gepubliceerd. Hij vertaalde ook literatuur.

“Wachten op de barbaren” verscheen in 1980. Het was zijn derde roman en de eerste waarmee hij een prijs won.

Hij won twee maal de Booker Prize, in 1983 voor “Wereld & wandel van Michael K” en in 1999 voor “In ongenade”. In 2003 won hij de Nobelprijs literatuur.

De componist Philip Glass componeerde een opera gebaseerd op het boek . Deze opera ging in 2005 in première.

Het tijdschrift Humo heeft in 2015 veertig Nederlandstalige auteurs gevraagd wie volgens hen de beste schrijver van dit moment is. Volgens het panel is dat J.M. Coetzee.

In het najaar van 2015 werden twee van zijn werken gespeeld op toneel in België en Nederland:

het Vlaamse Toneelhuis bracht “ De kinderjaren van Jezus”. En de Toneelschuur uit Haarlem speelde “Wachten op de barbaren”.

Het gedicht van Kavafis kan je hier lezen: http://rotterdampoetrylakes.blogspot.be/2008/04/wachten-op-de-barbaren.html

Ademschommel - Herta Müller

Korte inhoud

Leopold Auberg is een 17-jarige in Roemenië wonende Duitser. Hij is homoseksueel, iets wat in zijn land niet zo maar ongestraft kan. Hij voelt zich daarom schuldig en is ook bang voor ontdekking.

Als in 1944 de Russen de nazi's uit Roemenië verdreven hebben, worden Duitse inwoners van dat land naar kempen in Rusland gestuurd om dat land bij de wederopbouw te elpen.

Ook Leo is één van hen.

Het boek vertelt wat Leo gedurende bijna 5 jaar in het kamp doormmaakt,, en hoe dit zijn hele verdere leven heeft beïnvloed.

Het is gebaseerd op hetgeen de Duits Romeense dichter Oskar Pastior meemaakte in een dergelijk kamp in Rusland.

Bespreking

Eerste korte bespreking en punten

E.:: ik had de idee dat ik dit boek goed moest vinden want de schrijfster kreeg de Nobelprijs literatuur. Maar het sprak me niet aan. Ik vond het té beeldend en poëtisch. Ik had liever meer vernomen en bijgeleerd over die kampen in Rusland, en over die periode in de geschiedenis en ik was minder in de persoonlijke geschiedenis geïnteresseerd - 6

Lili: ik vond dit één van de beste boeken die we in de leesclub lazen. Hoewel de omstandigheden in het kamp vreselijk waren, was het boek toch niet zwaar of melodramatisch. Dat kwam door de stijl waarin het geschreven is: de korte hoofdstukjes en de poëtische taal. Het laatste deel van het boek, als Leo terug thuis is en zich totaal geïsoleerd voelde, vond ik triester dan het eerste deel.Het is een heel ander boek dan eerdere boeken die ik van Müller las - 8,5

H.: ik las dit boek als eens. Toen ik het de eerste keer las heb ik veel stukken moeten herlezen. Daardoor kwam ik er niet zo goed in toen. Ik kon er ook niet goed aan uit. Maar nu bij de tweede lezing werd alles veel duidelijker. Ik vond het een erg goed boek, heel bijzonder - 8,5

M. : ik vond het een moeilijk boek met al die losse stukjes, ook door de vreemde woorden die de schrijfster gebruikt. Het tweede deel vond ik veel toegankelijker. Mooi geschreven en heel bijzonder omwille van de speciale stijl - 7,5

L.: ik vond het ook een heel moeilijk boek, deprimerend ook al was het zonder emotie beschreven. Het is erg gelaagd en ook poëtisch. Je moet het zeker meer dan één keer lezen; Dat heb ik dan ook gedaan. Je moet gewoon wennen aan de bijzondere schrijfstijl - 8,5

D.: ook ik heb dit boek twee keer gelezen, de eerste keer een aantal jaren geleden. Toen was er echter niets van bij me blijven hangen. En ook bij de tweede lezing vind ik de schrijfstijl nog moeilijk. Het boek heeft ook een erg zwaar onderwerp en dan nog de problemen er bij die de homoseksualiteit in die tijd en op die plaats met zich bracht. Toen ik echter eenmaal aan de stijl gewoon was vond ik het wel een mooi boek - 8

V.: voor mij was dit een heel mooi en bijzonder boek. Het eerste deel vond ik heel hard en ik moest het af en toe weg leggen daardoor. Het tweede deel was triest meer niet zo hard. Nergens werd er expliciet beschreven hoe hard en erg het was in het kamp maar toch voelde je het. Ik heb wel niet alle woorden begrepen maar daar bleef ik niet bij hangen - 8,5

Kan je iets zeggen over de sfeer van het boek en hoe die tot stand gebracht wordt?

Herta Müller beschrijft de wreedheid niet echt, ze houdt afstand maar dat maar net dat afstandelijke het zo aangrijpend.

Ook de korte hoofdstukjes met titels als "over het rijden", "over strenge mensen", "zakdoek en muizen"... scheppen die afstand.

Om in een dergelijke omgeving te kunnen overleven moet je wellicht ook afstand scheppen, niet alles te erg bij je binnen laten komen, want anders overleef je het niet, ga je er aan ten onder.

De sfeer in het tweede deel van het boek, als Leo terug thuis is, is helemaal anders. In het kamp was hij samen met lotgenoten. Thuis is hij helemaal geïsoleerd. Niemand begrijpt wat hij heeft meegemaakt. En hij kan of wil er niet over praten. Lotgenoten, die elkaar na het kamp ontmoeten, mijden elkaar. Het is alsof ze zich schamen of er niet mee aan willen herinnerd worden.

Het tweede deel is ook veel minder poëtisch. De poëtische woorden uit het eerste deel komen ook van de dichter Pastior, die volgens een recensie in Trouw, het uitvinden van woorden nodig had om het aan te kunnen."Pastior vertelde haar over de taal als toevluchtsoord. Hij verzon aangename woorden voor alles wat het kampleven tot een hel maakte."

Het boek begint met het pakken van de koffer. Wat zegt dit over de hoofdpersoon en de situatie?

Leo realiseert zich niet waar hij naar toe moet als hij is nog erg jong en denkt dat hij een groot avontuur tegemoet gaat. Hij is ook blij bij zijn familie weg te kunnen want hij is bang dat zijn homoseksualiteit aan het licht komt. Hij vreest de reactie van zijn moeder, en ook de straffen die er op staan. Hij is dan ook aanvankelijk blij om weg te kunnen. "Ik wilde naar een plek die mij niet kende." en "ik wilde weg uit de vingerhoed van de kleine stad, waar alle stenen ogen hadden."

Over zijn homoseksualiteit: "Mij was al iets overkomen. Iets verbodens. Het was abnormaal, smerig, schaamteloos en mooi."

Dat hij niet weet wat hem te wachten staat blijkt uit hetgeen hij in zijn koffer stopt. Zijn boeken bijvoorbeeld heeft hij niet kunnen lezen in het kamp maar ze waren wel nuttig om te ruilen tegen voedsel of nuttige gebruiksvoorwerpen. Toen hij pakte dacht Leo dat "de tijd nu op gang kwam". "Ik ging onnozeldapper en gedwee mijn koffer pakken. Ik verzette me nergens tegen".

Mooi is ook volgende passage:

"Ik draag stille bagage. Ik heb mezelf zo lang in zwijgen verpakt, ik kan mezelf in woorden nooit uitpakken. Ik pak mezelf alleen maar anders in wanneer ik praat."

Welke zin komt bijna in elk hoofdstuk terug?

"Ik weet dat je terugkomt", de zin die de grootmoeder van Leo uitsprak bij zijn vertrek, komt in bijna elk hoofdstuk voor.

Het is voor hem een belangrijke zin, ook al besteedde hij er aanvankelijk niet zo veel aandacht aan.

"Op de veranda, precies waar de gasmeter zat, zie mijn grootmoeder: ik weet dat je terugkomt.

Ik heb die zin niet bewust onthouden; Ik heb hem achteloos mee naar het kap genomen. Ik had geen idee dat hij met me meeging. Maar zo'n zin is zelfstandig. Hij heeft in mij gewerkt, meer dan alle meegenomen boeken. "Ik weet dat je terugkomt" werd de medeplichtige van de harteschop en de tegenspeler van de hongerengel. Omdat ik ben teruggekomen, mag ik dat zeggen: zo een zin houdt je in leven."

Hoe zou dit boek nog kunnen heten?

"Hongerengel" zou ook de titel van dit boek kunnen geweest zijn; Het is een woord dat ook vaak terugkomt, een woord ook dat erg belangrijk was in het verhaal van het kamp. Het is tegen de hongerengel dat iedereen op zijn manier moet vechten om het te overleven. Deze titel werd overigens aanvankelijk ook voorgesteld door de uitgever maar Herta Müller wilde "Ademschommel".

Wat maakt dit boek anders dan andere boeken over kampervaringen?

Het boek is vrij gelaten enkel en ook afstandelijk geschreven, niet emotioneel of dramatisch. Ook het poëtische taalgebruik maakt dit verhaal anders, net als het feit dat de wreedheid van de kampbewakers niet expliciet wordt beschreven of toch niet de hoofdmoot van het verhaal uitmaakt.

Het boek is ook heel anders dan de andere boeken van Herta Müller. die zijn donker, zonder poëzie, gaan over wantrouwen, onvrijheid en onveiligheid, vervolgd en achtervolgd worden... Omwille van dit feit is de invloed van de dichter Pastior op dit boek erg duidelijk.

Is er rechtvaardigheid in het kamp?

Onder de bewoners van het kamp heerst er een vorm van rechtvaardigheid. Er wordt niet van elkaar gestolen. Iemand die dat toch doet wordt gestraft en ondergaat zijn straf zonder hiertegen in opstand te komen of zonder rancune achteraf;

Van een dode mag je wel nemen want die heeft er toch niets meer aan. Het geeft wel een wrang gevoel als de advocaat van zijn stervenszieke vrouw voedsel afneemt.

De mentaal gehandicapte vrouw die ook naar het kamp werd gezonden, wordt door de andere bewoners wat beschermd. Zij ondergaat gelukkig ook niet hetzelfde lot als mentaal gehandicapten onder de nazi's.

Waarvan is de goedgelovige en de sceptische flacon een beschrijving?

"Het was in de veloverbeentijd, de eeuwigheid van de koolsoep"

Leo weet zelf niet goed waarom hij in de twee flacons koolsoep bewaarde. "Moesten die flacons thuis mijn getuigen zijn. Of had ik al een goedgelovige en een sceptische flacon. Zat onder het schroefdeksel misschien mijn terugkeer en onder de luchtdicht verzegelde houten stop het eeuwige hier blijven... Waren naar huis gaan en hier blijven eigenlijk nog wel tegenstellingen; Waarschijnlijk wilde ik tegen beide opgewassen zijn als het gebeurde. Waarschijnlijk wilde ik van toen af het leven van hier, het leven in het algemeen, niet meer afhankelijk maken van de wens elke dag naar huis te willen en het nooit te kunnen."

Het heeft dus voor hem wellicht te maken met het zich neerleggen bij zijn lot en zijn toekomst, wat die ook mogen brengen.

De uitleg die de kampbewaker Tur er aan gaf tegenover Sjisjvanjonov was wel grappig: dat het medicijn zou zijn en dat Leo net als de andere kampbewoners zich met "obscurantisme" zou bezig houden. Dat is een uitleg die de kampverantwoordelijke wel plausibel acht en zo ontkomt Leo aan straf wegens diefstal van koolsoep!

Waarvoor staat het woord Minkowski-draad?

Hermann Minkowski was een Joods-Duits wiskundige die leefde van 1864 tot 1909. Aan de universiteit van Zürich gaaf hij les aan Einstein. Hij was van invloed op Einstein bij het ontwikkelen van diens relativiteitstheorie.

“De visie op ruimte en tijd die ik aan U wil voorleggen vindt zijn oorsprong in de experimentele natuurkunde en daarin schuilt ook zijn kracht. Het is een radicale visie. Van nu af aan zijn ruimte en tijd op zichzelf gedoemd om langzamerhand in de schaduwen te verdwijnen en zal slechts een soort vereniging van de twee als een onafhankelijke realiteit voortleven." - Hermann Minkowski, 1908 - zie Wikipedia.

Zijn theorie gaat dus over de eenheid van ruimte en tijd. Over een draad is er geen sprake. Voor Leo heeft alles en iedereen bestaansrecht in de wereld en heeft ook alles wat er bestaat zijn eigen draad, zijn eigen Minkowski-draad. Die van hem "staat boven mijn hoofd recht omhoog. En als ik me beweeg, buigt hij net zoals ik en doe hij dei beweging mee. Ik ben dus niet alleen." Maar geen enkel draad raakt een andere draad; "Het is een streng geordend bos van draden boven alle hoofden; Ieder op zijn plaats ademt met zijn draad."

Hij is dus een onderdeel van alles wat er is maar "door mijn Minkowski-draad ben ik ook een golf. En als golf kan ik ook elders zijn, en iemand die hier is, kan bij mij zijn. Ik kan kiezen wie."

Voor Leo is het dus een theorie om zich in het kamp niet alleen te voelen en om ook in gedachten elders te kunnen zijn.

Is de hoofdpersoon "vrij" na het verlaten van het kamp?

Hij komt na het kamp nooit meer echt vrij. In het kamp was alles duidelijker, moest hij zelf weinig verantwoordelijkheid nemen. Hij was een adolescent toen hij er terecht kwam en als hij er uit komt is hij volwassen. Maar wat hij in het kamp ervaren heeft laat hem nooit meer los. Zo blijft hij voor de rest van zijn leven geobsedeerd met eten. Hij houdt er niet van te eten in aanwezigheid van anderen.

De ontberingen die hij in het kamp meemaakte kan hij met niemand delen en ze isoleren hem van de andere mensen, die niet kunnen begrijpen of voelen wat hij meemaakte. En ook dit blijft zijn hele verdere leven zo. Het kamp heeft hem getekend.

Is het terecht dat mensen bestraft worden voor hun overtuigingen en/of handelingen tijdens conflicten?

Niemand zou mogen gestraft worden voor zijn overtuigingen. Wat handelingen betreft, tijdens en buiten conflichten om, dat hangt er van af welke daden het zijn en in welke omstandigheden ze zijn gesteld.

Definitieve punten na bespreking: 8,2 gemiddeld.

Een soort van liefde - Alicja Gescinka

Korte inhoud

Het boek gaat over twee vrouwen: Elisabeth en Anna.

Elisabeth is de dochter van een professor in de Duitse cultuurgeschiedenis in de VS. Haar vader verliet zijn vrouw en dochter op een dag onverwacht. Nadien heeft ze geen goed contact meer met hem. Ze ziet hem nog af en toe. Na zijn dood moet ze zijn huis leeg te maken. Dan krijgt ze een aan haar vader gericht brief in handen waardoor er meer over zijn verleden duidelijk wordt.

Anna is een Belgische studente die een paar maanden in de VS studeerde, onder andere bij professor Raymond Vernon. Zij krijgen een stormachtige relatie. Maar Raymond is getrouwd en heeft een kind. Als ook Anna zwanger van hem wordt, stelt ze hem voor een keuze.

Bespreking

Eerste korte bespreking en punten

Lin: vond het geen goed boek, het tweede deel was beter. Het thema werd al vaak gebruikt maar kwma niet uit de verf. Vond het ook kinderlijk geschreven - 6

M.: ik heb het boek niet graag gelezen. Ik kon in het begin die twee vrouwen niet plaatsen (Anna en Elisabeth). Ik dacht dat het om dezelfde vrouw ging. Het boek werd naar het einde toe iets beter maar ik werd er niet door gegrepen - 6

V.: Ik had veel van dit boek verwacht maar ik was teleurgesteld bij het lezen. Het kwam niet op gang en raakte me niet - 5

H.: Ik sluit me bij de anderen aan. Ik vond het puberaal, het tweede deel was wel beter maar ik vond in het geheel de stijl niet goed - 5,5

Lil: Ik las altijd graag de stukjes van Gescinka toen ze nog wekelijks in De Morgen publiceerde maar dit boek vond ik niet goed. Er stond wel af en toe erg mooie taal in maar ik ben afgeknapt omwille van het verhaal - 6

D.: ik vond het wel een aardig boek dat echter wel slecht op gang kwam. Ik las het twee keer en de tweede keer vond ik het boek beter. 7,5

E.: het boek viel me ook tegen. De stijl en de inhoud vond ik kinderachtig. Ik heb het ook twee keer gelezen maar vond het de tweede keer niet beter. Het las enkel vlotter en de opbouw was duidelijker - 5,5

Zitten er filosofische of psychologische wijsheden in het boek?

Er zitten wel heel kort dergelijke stukjes in maar er wordt niet diep op ingegaan.

Een voorbeeld:

"Ongewilde herinneringen zijn het drijfzand van onze geest, weet Elisabeth uit ervaring. .. Hoe meer een mens zich verzet teven zijn herinneringen, hoe vaster hij er in komt te zitten. Zijn onze herinneringen wel van ons, of zijn wij van onze herinneringen? Dat heeft ze zich in haar praktijk al meermaals afgevraagd. We denken allemaal dat we heer en meester zijn over onze eigen gedachtewereld, maar eigenlijk zijn het onze gedachten die ons beheersen en niet omgekeerd. Onze gedachten doens ons graag geloven dat wij aan de stuurknuppel van ons leven zitten, terwijl zij het zijn die onze koers bepalen." (pagina 8)

Op bladzijde 83 gaat het even over Kant, maar amper één alinea.

Beschouw je de titel van het boek als 'een soort van liefde' of 'elk een soort van liefde', dus een ander soort liefde van Anna dan van Elisabeth?

De titel kan beide betekenissen hebben maar ook nog andere. Wat is liefde?

Je hebt veel soorten liefde: passionele liefde, lichamelijke liefde, platonische liefde, liefde van ouders voor hun kinderen en omgekeerd...

Zowel in het leven als in de geschiedenis van de mensheid komen er veel soorten liefde voor.

"Een soort van liefde" is ook een zinnetje in het boekmaar het is niet bepalend voor het boek.

In dit boek is er de liefde van haar vader voor Elisabetha, die van Anna voor Raymond en vice versa, en de liefde van Bernard voor Anna. Elisabeth betreft: zij hield van haar vader toen ze een kind was maar ze heeft nooit begrepen waarom hij zo plotseling weg gegaan is. Dat heeft haar gevoelens voor haar vader veranderd.

De liefde tussen Raymond en Anna lijkt ons een erg oppervlakkige lichamelijke liefde. Ze kennen elkaar nauwelijks en hij zit al met zijn knie tussen haar benen! De schrijfster kan je als lezer in elk geval niet meenemen in het bijzondere van die liefde.

En ook vriendschap is een soort van liefde. Er is vriendschap tussen Anna en Bernard, zij weet dat hij van haar houdt maar toch heeft ze achter zijn rug om een relatie. En dat geldt ook voor de professor en Bernard, want Bernard beschouwt zijn prof als zijn vriend en hij heeft grote bewondering voor hem maar de professor is ook niet open en eerlijk tegenover Bernard. Dus hoe diep gaat dan die vriendschap?

De stukken waarin Elisabeth voorkomt zijn in de derde persoon geschreven en die over Anna in de ik-vorm. Waarom zou de schrijfster daarvoor gekozen hebben?

Elisabeth is een veel afstandelijkere vrouw, meer gesloten over haar gevoelens, dus geen ik-persoon bij haar.

Anna is veel emotioneler, meer een gevoelsmens dus haar verhaal wordt wel in de ik-vorm verteld.

Kan je je identificeren met één van de twee vrouwen en zo ja met wie?

Niemand kon zich met één van de vrouwen vereenzelvigen. Anna is nogal oppervlakkig en puberaal en Elisabeth is te afstandelijk.

Ellisabeth vertelt noch aan haar moeder, noch aan Bernard (die ooit van Anna hield) welke kennis zij heeft opgedaan. Wat vind je van de keuze van de auteur hiervoor?

Dit is een wijze keuze want wat heeft het nog voor zin om dat nu te openbaren. Het kan niets meer veranderen en het kwetst maar nodeloos achteraf.

Definitieve punten: gemiddeld 5,9

De auteur

Alicja Gescinka werd in 1981 in Warschau geboren. Toen ze nog een kind was, in 1988, zijn haar ouders Polen ontvlucht en hebben zich in België gevestigd. Alicja studeerde aan de universiteit in Gent waar ze promoveerde tot doctor in de filosofie. Daarna werkte ze aan Princeton University en sinds 2014 aan Amherst College onder andere over de filosofie van de vrijheid en Europese politiek doceert.

"Een soort van liefde" is haar eerste roman.

Eerder schreef ze non-fictie, essays, opinistukken en recensies.