DAMOLEGI

Besprekingen 2014-2015 Deel 3

Etta & Otto & Russel & James - Emma Hooper

Samenvatting

Etta en Otto zijn een kinderloos echtpaar van in de tachtig, die al hun hele leven in de Canadese provincie Saskatchewan wonen. De even oude Russell is hun buurman en beste vriend al sinds hun jeugd.

Maar Etta merkt dat er iets met haar geheugen verkeerd gaat. En ze besluit dat ze de zee wil zien. Zo vertrekt ze, alleen en te voet, op een duizenden kilometers tellende tocht. In haar zak een briefje waarop ze geschreven heeft wie ze is, in geval ze dat zou vergeten.

Otto en Russell, die allebei sinds hun jeugd van haar houden, blijven achter. En elk op hun manier brengen ze de tijd door waarin ze op de terugkeer van Etta wachten.

James, de 4e naam in de titel, is een coyote die Etta op haar reis vergezelt. Zij spreken en zingen samen.

Mening van de groep

-Een betoverend boekje, de parallellen in de brieven zijn mooi, af en toe komen er prachtige zinnen in voor, het is mooi geschreven, er waren veel sprongen in de tijd maar die waren wel duidelijk; Ik heb het graag gelezen – 7,5

-Een heel apart verhaal. De eerste keer dat ik het las was niet alles duidelijk maar achteraf wel. Af en toe was het verhaal erg sprookjesachtig. Ik heb het graag gelezen – 7,5

-Ik las het een tijd geleden en vond het boeiend: hoe de vrouw op reis vertrok, het zelfvertrouwen waarmee ze het doet, ondanks haar geheugenproblemen. Een erg speciaal boek - 7

-De eerste pagina’s waren veelbelovend maar na een tijd werd ik het beu. Het verhaal lag me niet en ik werd er niet door gegrepen – 5

-Eerst dacht ik dat het een sprookje was. Er komt veel symboliek in voor; Het verhaal van de tocht van Etta vond ik wel goed maar in zijn geheel sprak het boek me niet zo aan – 6

-Eerst was ik erg enthousiast maar het boek kon me niet blijven bekoren. Af en toe vond ik het een beetje flauw. Het verhaal kon me niet zo boeien – 6

-Ik vond het een erg goed boek, voornamelijk omwille van de mooie taal en de originaliteit van het verhaal. Normaal houd ik niet zo van magisch realisme maar in dit boek stoorde het me niet - 8

Bepreking

Het verhaal wordt verteld vanuit een wisselend tijdperspectief. Het heden wisselt af met de jeugd de drie hoofdpersonen en met de periode dat de twee jongens Etta leerden kennen vlak voor en tijdens WO II, toen ze als jonge onderwijzeres in hun school terecht kwam .

Het boek (de e-book versie) telt 230 bladzijdes die onderverdeeld zijn in 20 korte hoofdstukken. Ook de zinnen zijn meestal erg kort. Er komen geregeld herhalingen in de roman voor. De taal is eenvoudig maar erg mooi en vaak ook ontroerend en beeldend.

Veel wordt gesuggereerd of heel subtiel aangebracht.

Het thema van het boek is liefde en vriendschap, ouder worden.

Motieven zijn brieven, water, vissen.

Bepaalde elementen in het boek doen denken aan magisch-realistische literatuur. De pratende coyote die Etta vergezelt, de goede mensen die ze tegenkomt overal op haar tocht, die mythische proporties schijnt te krijgen, vissenschedels die praten, dromen die van Otto op Etta overgaan, Otto’s haar dat bij aankomst van de boot wit wordt als de vissengraten

Een paar fragmenten als voorbeelden van de stijl en taal:

Etta als jonge onderwijzeres die aan haar nieuwe omgeving gewoon wordt: “Terwijl de maanden verstreken leerden haar oren het onderscheid tussen verschillende vormen, patronen en levens in de uitgestrekte stilte van deze plek. Kleinere geluiden, bredere geluiden. De roep van insecten tegen of met de wind, het gesprek dat de houten wanden van haar kamer voerden met de zon, de stappen, kilometers ver weg, van zware schoenen op het grind. En natuurlijk, het roepen van kinderen en hun honden over de akkers als zij op weg waren naar haar, naar school. Het ruisen van het tegen hun lichamen strijkende graan waar de doorheen liepen.”

Als Etta’s zus Alma overlijdt, wat nergens met zoveel woorden gezegd wordt in dit boek: “De volgende brief kwam van hetzelfde adres als de andere van Alma,… maar zij had hem niet gestuurd. .. Hij was geadresseerd aan ‘de naaste familie van zuster Alma Kinnick’. ..

Toxemie. Een woord dat zo rauw begint en zo teder eindigt. Een woord dat Etta’s moeder fluisterend aan vader gaf voordat ze de kans hadden alles te bevatten wat ze te weten kwamen. Een woord dat o zo voorzichtig, als een jong vogeltje, door Etta’s vader de trap op werd gedragen, naar Etta’s kamer. Hij gaf het haar zachter dan ze hem ooit iets had horen zeggen. Etta nam het aan en hield het eerst in haar oren, toen in haar hoofd en toen, plotseling, afschuwelijk, in haar hart.”

Definitieve punten na bespreking : gemiddeld 6,7.

De schrijfster

Emma Hooper, werd in 1980 geboren in Edmonton in de Canadese provincie Alberta. Zij studeerde muziek en schrijven aan de plaatselijke universiteit. In 2004 verhuisde ze naar Groot Brittanië waar ze nog verder een cursus creatief schrijven volgde en een doctoraat musico-literaire studies behaalde. Ze werkt als freelance muzikante en reist zo de hele wereld rond. Ze speelt viool in een vioolkwartet en is ook bezig met een solo muziekproject “Waitress for the bees”

Ze geeft deeltijds les aan de Bath Spa Universiteit en zo vaak ze kan gaat ze terug naar Canada om er aan cross-country ski te doen.

Dit boek is haar romandebuut. Zij werkte er twee jaren aan.

De omweg - Gerbrand Bakker

Korte inhoud

Een gehuwde docente, Agnes die in Amsterdam woont, laat alles op een dag achter. Ze vertrekt in haar auto met een aanhangwagen, richting Wales. Daar huurt ze een oud huis. Het is niet duidelijk waarom ze gevlucht is. Ze heeft een relatie met een student gehad en er schijnt iets met haar gezondheid aan de hand te zijn.

Ze zondert zich van iedereen af. Ze heeft behoefte aan rust. Een vriendelijke jongen, die een wandeltocht onderneemt, neemt ook zijn intrek in het huis hoewel Agnes liever heeft dat hij vertrekt.

Haar man en een politieagent gaan op weg om haar te zoeken.

Gaan ze haar vinden?

Vragenlijst

In het kort de eerste indruk en punten.

-Ik was helemaal mee in de sfeer van het boek. In die zin vond ik het dus goed geschreven. De stijl vond ik iets minder goed. De natuurbeschrijvingen waren wel mooi – 7

-Het was het tweede boek dat ik van deze schrijver las. Eerder las ik “Boven is het licht”. Dit boek leek er wel wat op. De stijl is mooi, de natuurbeschrijvingen ook. Het is nergens expliciet – 7,5

-Ik vond het een bevreemdend boek. Ik was geïntrigeerd door het verhaal. Het was wel niet zo diepgaand en daardoor sprak het me eerst minder aan maar naar het einde toe werd het wel interessanter – 7

-Voor mij viel de taal wat tegen. Maar ik was wel geboeid door het verhaal en ik wilde doorlezen. Ik las het boek twee keer. Bij de 1e lezing vond ik de vrouw onsympathiek, bij de 2e lezing vond ik haar sympathieker – 7

-Ik heb dit boek toevallig in de bibliotheek ontdekt. Ik vond het echt iets voor de leesgroep. Ik las het ook twee keer en bij de tweede lezing vond ik het boek nog beter worden. Ik was niet echt bezig met het verhaal maar wel met de taal. Die is niet poëtisch, het gaat nooit over gevoelens maar toch komen de gevoelens van de personages over – 8

Gerbrand Bakker wordt de stilist van “de gemankeerde conversatie” genoemd. Hij wordt ook vergeleken met de stroming van de nouvelle vague binnen de film. Wat wordt hiermee bedoeld?

Er wordt veel gesuggereerd en weinig expliciet uitgesproken. Er zijn niet veel conversaties in het boek. Er worden niet veel gedachten weergegeven. De gesprekken die voorkomen zijn functioneel en toch voel je een bepaalde sfeer.

Dat er niet veel over gevoelens wordt gepraat of geschreven heeft wellicht te maken met de lichte vorm van autisme waaraan de schrijver zelf zegt te lijden.

Emily Dickinson is doorheen het ganse boek, op verschillende manieren, aanwezig. Kun je er een paar benoemen?

Ze is het onderwerp van het proefschrift van Agnes.

De dood is het voornaamste onderwerp van de poëzie van de dichteres.

De matras die Agnes mee neemt op reis verwijst ook naar een gedicht van Emily Dickenson.

Dit gedicht komt ook voor in het boek en bepaalt de manier waarop zij sterft.

De dood neemt, naarmate het boek vordert, een alsmaar grotere plaats in. Hoe merk je dat?

Agnes is van het begin af aan van plan zelfmoord te plegen. Daarom neemt ze ook die matras mee naar Wales. Als ze in het huis daar aankomt, geniet ze eerst van de natuur, draagt zorg voor de ganzen. Ze legt nog een nieuwe tuin en pad aan. Maar de verdwijning van de ganzen, één voor één, is een voorafspiegeling van de dood van Agnes. Ook het feit dat ze die jongen, die maar niet wil vertrekken, in een val lokt zodat ze alleen is, wijst er op. Het feit dat haar man op komst is brengt alles in een versnelling.

Je voelt dat de dood nadert. Agnes wordt slechter. Ze maakt zich los van iedereen, wil helemaal geen contacten meer met anderen. Terwijl de natuur sterft komt ook haar dood korter bij, krijgt ze een geur van “oude vrouw”. Toch wordt er nergens over de dood gesproken.

Iemand noemt deze roman “een verstilde roman die protest aantekent”. Wat zou hiermee bedoeld worden?

Het zou een protest kunnen zijn tegen de manier waarop er in onze samenleving met ziekte en dood wordt omgegaan. Agnes, die dodelijk ziek is, wil zelf bepalen waar, wanneer en hoe ze uit het leven stapt. Ze wil geen sociale druk en geen gedwongen behandeling.

Wat is de betekenis van de natuur in de roman?

De natuur is zowel leven als dood. Ze staat tegenover de mens, de samenleving. De natuur komt zelf niet tussen. Ze volgt de cyclus van de seizoenen.

De natuur is ook een personage in het boek, speelt een rol.

De natuur wordt ook heel mooi beschreven.

Vind je de titel en de kaft van het boek passend bij de inhoud?

De kaft met de foto van de vogelkop is erg mooi. De titel is nogal droog. Een meer poëtische titel was bij dit boek passender geweest.

De omweg wijst naar de omweg die haar man en de politieman maken om een steencirkel te zien. Hierdoor komen ze te laat aan om Agnes nog levend aan te treffen.

Iemand noemde de eerste zin de belangrijkste: “Op een ochtend zag ze de dassen”. Ben je het daar mee eens?

Het is een heel mooie zin maar daarom niet de belangrijkste.

De dassen zijn erg schuw, ze worden zelden door de mensen gezien. Het is een dier dat zich terugtrekt in zijn hol, net zoals Agnes zich in Wales in het oude huis terugtrekt, en ook liever geen contact wil met andere mensen, met het dorp. Ze beperkt haar contacten tot de hoogst noodzakelijke en blijft voor de rest liefst alleen met de natuur.

Wat heeft er voor gezorgd dat Agnes uiteindelijk de stap zet?

Het feit dat haar man in aantocht was is hier de oorzaak van. Ze wil niet levend gevonden worden.

Als hij niet was gekomen zou ze misschien nog een tijdje hebben volgehouden.

Punten na bespreking: gemiddeld 7,4

Over de schrijver

http://www.leesplein.be/JB_plein.php?hm=3&sm=1&id=788

Veronika besluit te sterven - Paulo Coelho

Samenvatting:

Veronika neemt slaappillen in want ze wil sterven. Ze vindt het leven zinloos. Haar zelfmoordpoging mislukt echter. Ze ontwaakt in een psychiatrische kliniek. Hier maakt ze kennis met andere patiënten en met een genootschap dat “De Broederschap” heet.

Veronika is niet van plan in de kliniek te blijven. Ze wil toch verder leven.

Vragen:

Zeg in het kort wat je van het boek vindt en geef een eerste cijfer.

-(V) Heb het boek twee maal gelezen. Het gaat over gek zijn of niet gek zijn. Vond het niet bijzonder – 6

-(L) slecht geschreven boek, het lag er allemaal vingerdik op, met psychologie van de koude grond – 5

-(Mi) slecht geschreven boek. Kon me niet boeien – 5,5

-(H) ik had het boek al eerder gelezen en vond het niets. Huis- tuin- en keukenpsychologie. Het staat vol clichés. Het idee is wel knap maar de uitwerking er van niet – 4

-(Ma) ik vond het niet zo slecht als de anderen maar er stonden inderdaad veel clichés in. Maar ik vond de idee wel leuk en af en toe stonden er best goede stukjes in – 6

-(E ) ik had er meer van verwacht toen ik het boek voorstelde. Het is een kritiek op de psychiatrie en dat boeit me wel. Er staat veel in wat voor mij herkenbaar is maar het boek boeide me niet echt – 6,5

Welk contrast zie je tussen de moeder en Veronika?

De moeder is conformistisch, ze heeft veel invloed op Veronika

Veronika heeft haar vader gedwongen weg te gaan, omwille van haar moeder.

Verder kan je weinig contrast tussen beiden vaststellen omdat het karakter van de moeder niet uitgewerkt werd in het boek.

De vraag wordt opgeworpen waarom Veronika zelfmoord wilde plegen of waarom ze het leven niet zinvol genoeg vond om verder te leven. Ze kwam uit een aangepast gezin, ze kon goed studeren, ze heeft nooit iets ergs meegemaakt. Toch vond ze dat ze alles al had meegemaakt, dat elke dag hetzelfde was als de voorgaande. Maar dat was toch iets waar ze zelf voor koos. Ze had immers de middelen en verkeerde in de omstandigheden om er iets aan te veranderen.

Wat is de invloed van de medepatiënten? Beschrijf hen.

Eduard, Zedka en Mari zijn drie heel verschillende personen.

Mari is advocate, ze trok zich terug uit de samenleving omdat ze leed aan paniekaanvallen.

Eduard is schizofreen. Hij wilde schilder worden maar er werd van hem verwacht dat hij in de diplomatie ging.

Zedka is depressief en krijgt daarom insulineshocks. Hierbij trad zij uit haar lichaam en zij genoot daar van.

Ze hebben alle drie wel wat invloed op Veronika maar Eduard toch het meest.

Vinden jullie het hoofdstuk dat vanuit de auteur zelf is geschreven nuttig of zinvol?

Dit hoofdstuk is niet nuttig. Het is zelfs storend. Het slaat nergens op. In een voor- of in een nawoord had het misschien wel nog een nuttige functie gehad.

Nu wekt het eerder de indruk dat de schrijver een narcist is.

Welk beeld heb je van de hedendaagse psychiatrische behandeling? Komt die overeen met de behandeling in Vilette?

Er zijn veel verschillen in de aanpak bij een psychiatrische behandeling, net zoals er verschillende soorten psychiaters zijn. Normaal zijn er verschillende sessies voor verschillende aandoeningen. De behandelingen in Slovenië, waar het boek zich afspeelt, zijn in verhouding met ons land voorbijgestreefd. Het lijkt wel België in de jaren 90.

Welke invalshoek vind je het voornaamste: spiritualiteit, mystiek, het existentiële, het religieuze?

Wat het meest naar voren komt is de zin van het leven, de drang om te leven. Het existentiële is dus de voornaamste invalshoek.

Wat is de boodschap van het boek, het voornaamste inzicht?

De boodschap lijkt ons: wat is gek en wat is het niet? Wat is normaal een wat is het niet?

Daarover heeft elk mens wel zijn eigen idee.

En heeft niet elke persoon ergens iets vreemds of geks? Niemand is volmaakt of wat daarvoor moet doorgaan.

Het cijfer na bespreking: gemiddeld 5,7

Over de schrijver

https://nl.wikipedia.org/wiki/Paulo_Coelho