Al wat schittert - Eleanor Catton
Korte inhoud
Een jonge Engelsman, Walter Moody, komt in 1866 naar Nieuw Zeeland om goud te zoeken. Hij neemt zijn intrek in een hotel in Hokitika, en goudzoekersstadje. Daar stuit hij op een geheime bijeenkomst van 12 mannen die een mysterieuze zaak bespreken, de dood van een goudzoeker en de verdwijning van diens goudschat. Elk van hen vertelt om beurt zijn verhaal. Allerlei intriges komen aan de oppervlakte en er verdwijnt nog iemand...
Bespreking
Korte eerste indruk
Mieja: graag gelezen en ik vond het erg boeiend. Maar heb wel het lijstje moeten gebruiken om de personages uit elkaar te houden. Het boek is vlot geschreven en ik was nieuwsgierig naar de plot - 8
Dymph: heb het ook graag gelezen maar vond het wel nogal ingewikkeld - 7,5
Hilde: las het ook graag, is aan een tweede lezing begonnen en toen waren de namen gemakkelijker te onthouden. Maar het boek mocht wat korter voor mij - 7,5
Lili: vond het een echt ontspannend en goed geschreven boek, het deed wat denken aan de boeken van Charles Dickens; Het las vlot en de uitwerking van de personages vond ik heel goed - 8
Veva: had een beetje een dubbel gevoel bij dit boek: het is goed geschreven, er zat vaart in maar ik werd niet geraakt door de inhoud en de intriges. Voor de schrijfstijl zou ik een 8 geven maar in zijn geheel verdient het voor mij maar een 7.
Carla: heb het graag gelezen, ik hou niet zo van detectives maar dit boek was anders. Het verhaal boeide me wel - 8
Els: heb het boek niet uitgelezen; Ik vond wel dat de personages goed beschreven werden.
Marielle: ik ben eerst begonnnen met lezen op de e-reader maar dat vlotte niet zo goed omdat ik veel moest terugkijken. Daarna overgeschakeld op de papieren versie en dat ging beter. Een heel mooi boek, knap geschreven met mooie uitgebreide beschrijvingen van de verschillende personages - 8
Over de opbouw, de stijl, het soort boek enz.
Het boek heeft een bijzondere opbouw. Elk nieuw hoofdstuk heeft de helft minder bladzijdes dan het vorige.
De voorstukjes daarentegen worden telkens langer. In het laatste hoofdstuk is het voorstuk langer dan het eigenlijke hoofdstuk.
Het verhaal wordt verteld door een alwetende verteller.
Elk personage komt aan bod en wordt goed beschreven. Iedereen heeft zijn geheimen.
Het verhaal neemt één jaar in beslag en wordt niet cronologisch verteld. Het verhaal eindigt bij het begin waarna er nog een paar losse eindjes volgen.
Liefde is een van de motieven, ook geldhonger.
Het thema is bedrog. Ieder heeft zijn eigen waarheid, de enige echte waarheid bestaat niet.
Het verhaal speelt zich af in een ruw en onontgonnen gebied. De mensen zijn op elkaar aangewezen en alles is met elkaar verbonden.
Carver is de ultieme slechte in het boek.
Anna Wetherwell en Emery Staines zijn de jonge geliefden die staan voor de onschuld. Hoewel Emery niet geheel zonder schuld is.
Op de voor en op de achterzijde van het boek staan de 4 voornaamste gestaltes van de maan met daarachter de afbeelding van een vrouw op de voorkant en van een man op de achterzijde, volgens ons Anna en Emery.
De schrijfster heeft veel aandacht besteed aan de astronomie. Elk van de twaalf hoofdstukken beslaan een maand en worden voorafgegaan door de stand van de sterren en planeten op dat ogenblik.
Dit heeft allemaal een betekenis en de schrijfster heeft dat goed uitgezocht maar je kan dat ook overslaan en het verhaal zo lezen.
Punten na bespreking : gemiddeld 7,70
Over de schrijfster
Eleanor Catton werd in 1985 in Canada geboren maar ze woont nu in Nieuw Zeeland.
Haar eerste roman verscheen toen ze 23 was en had als titel "The rehearsal", in het Nederlands vertaald als "De repetitie".
"The Luminaries" of "Al wat schittert" is haar tweede roman en ze won er de Booker prize mee in 2013.
Hemel en Hel – Jon Kalman Stefansson
Korte inhoud:
In “Hemel en Hel” vertelt de schrijver het verhaal van een naamloze jongen. Samen met zijn beste vriend Baldur werkt “de jongen” als kabeljauwvisser aan de IJslandse kust in de 18e eeuw. Toen hij amper zes was verloor hij zijn vader die op zee stierf. Het gezin viel uit elkaar. Hij heeft alleen nog Baldur. Die is anders dan de andere vissers. Hij leest boeken! Hij heeft “Verloren paradijs” van Milton van een oude blinde kapitein geleend. Als de boot klaar is om uit te varen rept Baldur zich nog snel terug naar zijn slaapstee om een stuk uit dat boek na te lezen en zo vergeet hij zijn warme jas mee te nemen. Op zee steekt een storm op met sneeuw en regen en Baldur raakt onderkoeld en sterft. De jongen heeft nu niemand meer.
Hij besluit de barre voettocht te ondernemen om het boek terug te brengen naar de oude kapitein in ‘Het Dorp’ en daarna uit het leven te stappen. Maar de wil om te leven blijkt toch sterker.
Het boek maakt deel uit van een trilogie.
Het tweede deel heet “Het verdriet van de engelen” en het derde “Het hart van de mens”.
Bespreking
Eerste rondje: Vertel in het kort hoe je het verhaal vond. Punt?
H. Ik heb het boek twee keer gelezen en de tweede keer vond ik het nog beter. Ik kende de personages omdat ik ook het derde deel ondertussen las. Hoe er geschreven is over leven en dood vond ik zo mooi – 8,5
M. Ik heb het boek graag gelezen. Het eerste deel sprak me erg aan. Ik heb genoten van de stijl, van de beschrijvingen van de natuur, de zee, de stormen. Het tweede deel van dit boek vond ik wat verwarrend. – 7,5
E. Heel mooi boek. Ik vond het aangrijpend en boeiend hoe er over het leven en de zin van het leven wordt verteld – 8
L. Toen ik het boek voor het eerst las werd ik er onmiddellijk door gegrepen. Het was vooral de stijl die me aansprak. De natuur, de storm op zee, het leven van de vissers is erg beeldend geschreven. Nu ik het de tweede keer las genoot ik nog meer van de taal – 8,5
V. Toen ik het boek de eerste keer las, een tijd geleden, ben ik gestopt bij de dood van Bardur. Nu heb ik het opnieuw gelezen, helemaal, en ik vond het een erg mooi boek – 8
B. Ik vond het boek niet meer goed na de dood van Bardur. Het is wel beeldend geschreven maar ik vond de verhevenheid van de taal en de uitdrukkingen niet passend bij de eenvoudige vissersbevolking. In het eerste deel had ik hier minder last van – 7
C. Ik vond het een heel bijzonder boek. Ik hen de drie delen gelezen. Voor mij was het eerste boek niet echt af en vormde dit met de twee andere delen eigenlijk een geheel. Jammer dat het in drie boeken werd gesplitst 8,5
D. Ik vond die een erg mooi boek, een van de mooiste die ik ooit las. Ik hou van de poëtische stijl, je merkt dat de auteur een dichter is. Dat blijkt uit de beschrijvingen van het landschap en de natuur. Ik ben gevallen voor de taal van het boek – 9
Ik las het boek nu voor de 2e keer. Was er eerste keer overdonderd en nu vind ik het nog goed maar wel het eerste deel sterker dan het tweede. Prachtig taalgebruik. 8
De stijl van Stefansson wordt wel beschreven als beeldend en poëtisch.
Hoe denk jij over deze aanduidingen en hoe heb je de stijl ervaren?
De meningen hierover:
- soms wat te beeldend en poëtisch
- de poëzie ligt niet ver van de werkelijkheid
- de stijl is het sterkste aan het boek
- het verhaal staat in dienst van de taal en niets andersom
- Zo mooie stijl dat ik af en toe moest stoppen met lezen om te genieten.
Voorbeelden:
“de lange weg naar ons hart waar de dromen wonen”
“de bergen en de zee beheersen ons leven, zij zijn het lot”
“Het maanlicht kan ons weerloos maken. Het brengt ons er toe te herinneren, wonden rijten open. We bloeden.”
de aderen in het lichaam “ze reiken tot de maan en een beetje verder in het zwarte heelal erachter, het moet daar eenzaam zijn”
”het hart is een spier die bloed pompt, het domicilie van de pijn, eenzaamheid, de enig spier die ons wakker houden kan. Het domicilie van de onzekerheid: of we weer levend wakker worden, of de regen het hooi verrot, of de vis zich zien laat, of ze van mij houdt….
“als de duisternis de wereld zachter heeft gemaakt en op jacht naar sterren is gegaan”
“Dooft het levenslicht en wordt het duister op het moment dat we ophouden ons te verwonderen, ophouden te vragen en het leven als een gegeven nemen zoals al het andere alledaagse?”
“niets is zo zoet behalve jij”
Jon Kalman Stefansson geeft in zijn werk blijk van een hooggestemde visie op literatuur: ‘Literatuur intimideert ons niet, ze scherpt ons, dat is haar aard en daarom kan ze een belangrijke kracht zijn’ (blz 14 boek 2).
Wat vind jij van deze opvatting?
Literatuur doet ons denken en houdt je scherp.
Literatuur kan ook een ontsnapping zijn, een troost en hulp in moeilijke dagen.
Ze kan wel intimiderend zijn als je het niet begrijpt of voor mensen die niet veel lezen en er bang voor zijn.
Voor de ouders van de jongen, voor hem zelf en voor Baldur is de literatuur heel belangrijk
Op blz. 37-38 zeg de moeder van de jongen “we waren een hopeloos stel. Dachten alleen maar aan boeken, iets leren, we werden wild en opgewonden als we iets hoorden over een nieuw interessant boek…..”
blz. 101-102 “boeken horen mensen goed te maken”
Maar ook: “Boeken doden” (blz 176-177)
Ook over poëzie schrijft hij. Gedichten zijn gevaarlijk.
59-60 “dat kunnen gedichten ons aandoen”
76-77 “het is levensgevaarlijk gedichten te lezen”
80-81 “hij las een gedicht en vroor daardoor dood” en “sommige gedichten voerens ons mee naar een plek die woorden, gedachten niet kunnen berieiken, ze brengen je naar de kern zelf…”
81-82 “sommige gedichten kunnen je doen vergeten, de wanhoop, je vergeet je anorak,…”
175 e.v. “De dichtkunst is net as de zee en de zee is donker en diep maar ook blauw en wonderschoon….”
De jongen (en de schrijver) hebben het ook meermaals over ‘de kracht van woorden’.
Ervaar je dat in dit boek ook?
Wat de voorden voor je betekenen bepaalt of ze kracht hebben of niet.
De woorden en de stijl zijn het sterkste aan dit boek.
Voorbeelden uit het boek:
P 56-57 “Sommige woorden kunnen mogelijk de wereld veranderen…”
94-95 “woorden zijn ongelijksoortig. Sommige zijn licht, andere zijn donker…”
181-182 “Woorden hebben de kracht van reuzen en ze kunnen God doden, ze kunnen levens redden en ze vernietigen… Desondanks zijn woorden het enige wat deze jongen bezit”
182 “Woorden zijn z’n getrouwe kameraden en boezemvrienden en toch zijn ze volkomen nutteloos als het er op aankomt”
186 “het zijn alleen maar woorden en die zijn machteloos als je je er niet druk over maakt. Dan gaan ze het ene oor in en het ander uit en ze treffen geen doel”
De indeling van het boek ziet er als volgt uit:
Indeling:
1. Wij zijn zelf bijna duisternis: 2 blz cursief
2. De Jongen, de zee en het verloren paradijs: hoofdstuk 1 t/m 6
3. Hel is niet weten of we dood of levend zijn: 3 blz cursief
4. De jongen, het dorp en de onheilige drie-eenheid (blz 190): hfdst 1 t/m 9
Waarom zouden deel 1 en 3 cursief zijn?
Waar ligt het perspectief? Is dat in alle delen gelijk?
Cursief zijn de doden in het tussenrijk, de doden uit de gemeenschap die spreken over zichzelf.
Zij zijn ook de vertellers maar als ze vertellen over de jongen is het niet cursief geschreven.
Het perspectief ligt dus bij hen, in het hele boek.
Maar niet alle doden zijn die “wij” die aan het woord zijn. Er zijn er ook die op de bodem van de zee liggen en die de vertellers daar waarnemen.
Wat is de connectie tussen het boek en het gedicht Paradise Lost?
Hemel en hel zijn ook onderwerpen van dit gedicht.
Dit boek gaat ook daar over maar ook over onschuld en vriendschap. De jongen is gelukkig met zijn ouders en familie maar verliest hen. Met het verlies van Baldur is het paradijs voor hem helemaal verloren en heeft hij aanvankelijk zelfs geen zin meer in het leven.
Hemel en Hel is het eerste deel van een trilogie. Vind je dat dit boek als los verhaal te lezen is? De uitgever vermeldde bij de verschijning niet dat het om het eerste deel van een trilogie ging, omdat dat de verkoop niet zou bevorderen. ‘Lezers zouden op kunnen zien tegen drie boeken’. Hoe denk jij hierover?
Ga je de volgende delen nog lezen? Waarom wel of niet?
Niet iedereen had meer dan het eerste boek gelezen, sommigen twee en anderen alle drie de delen van de trilogie.
De meningen waren niet unaniem over de vraag of dit boek als los verhaal te lezen is. Voor de ene wel, voor de anderen niet.
Die laatsten vonden het jammer dat het verhaal in drie afzonderlijk uitgegeven boeken werd opgedeeld.
De meesten willen al de delen van de trilogie nog lezen.
Wat is het thema en wat zijn de motieven?
Thema:
Afscheid – De mens en zijn dromen naar een zinvol en gelukkig bestaan.
Vriendschap, eenzaamheid.
Motieven:
sneeuw als engelenvleugels komt vaak terug.
“de onnozelen krijgen namelijk engelenvleugels”
194 “Buiten voor het raam vallen stil de vlokken, grote zwevende sneeuwvlokken, gevormd naar engelenvleugels”
195 “Buiten zweven engelenvleugels, hij kijkt hoe Bardur langzaam oplost en een ijskoude vochtige luchtstroom wordt”
ogen ook, de maan, dromen.
ogen 145 “ogen zijn onzichtbare handen die strelen, tasten, voelen, beroeren”
180-181 “de oogleden, het gordijn van de dromen”
de ogen van de vrouw van de dronken kapitein die verwijten en vroeger zo mooi waren
de maan
76-77 “Er was eens een vrouw die een brief over de maan schreef, eens was er een klein meisje dat er trots op was oudere broers te hebben, eens was er een man tegen wie je alles kon zeggen en hij zei ook alles tegen jou, maar nu zijn ze allemaal dood behalve de maan, maar de maan is slechts een klomp in het heelal van morsdode rotsen en meteorieten die op haar oppervlakte te pletter zijn geslagen.”
96- 97 “Baldur ging bij de vissershut op klokslag acht altijd naar buiten om naar de maan te kijken …. En voor dat doel is de maan aan de hemel gezet”
dromen
“iemand die geen dromen heeft bevindt zich in de gevarenzone” 61-62
“nu wordt datgene uit de diepte gehaald wat ons in leven houdt, wat onze huizen beter en onze dromen mooier maakt” 65
“de lange weg naar ons hart waar de dromen wonen”
zoveel wat gezegd moet worden is alleen voor hen beiden bestemd, poëzie bijvoorbeeld, en dromen en datgene wat ons ’s nachts wakker houdt”
108-109 “De jongen slaapt en is zich van niets bewust. Hij droomt over het leven, hij droomt over de dood…… Soms is het zalig om te slapen, je bent veilig, de wereld bereikt je niet. Je droomt kandij en zonneschijn”
Voorin het boek staat dat de roman is opgedragen aan twee zusters.
Een recensent suggereerde dat zij de twee doden zijn die het verhaal vertellen.
Wat denk jij daarvan?
De vertellers zijn doden die het verhaal wel hebben meegemaakt. De beginzin luidt immers “we bevinden ons in een tijd waarin we beslist nog in leven waren”. Wat ik ook een erg mooie beginzin vindt. Ook op blz 18: “in die tijd hadden we constant natte voeten”
188-189 “wij hebben ook geen antwoord en toch hebben we geleefd en zijn we ook gestorven, we zijn over de grens gegaan die niemand zit, maar die toch het enig is wat er toe doet”.
We denken dus niet dat die twee vrouwen de doden zijn.
De doden die vertellen zijn een traditie in de IJslandse cultuur en levenswijze.
De naam van de tweede vrouw staat ergens op internet in een boek over filosofie.
Geef nogmaals een punt.
8,5 – 8 – 8 – 9 – 8 – 7 - 8,5 – 9 = gemiddeld 8,20
De schrijver
Jón Kalman Stefánsson werd op 17 december 1963 geboren in Reykjavík.
Na zijn schooltijd werkte hij in de bouw en in de visserij. Tijdens en na zijn studie was hij nachtportier in een hotel, schoonmaker, bibliotheekmedewerker en freelance journalist. “Het was het zoeken naar tijd en geld om te kunnen schrijven.” zegt hij. Hij woonde ook een paar jaar in Kopenhagen maar keerde naar IJsland terug.
Nu is hij fulltime schrijver, aanvankelijk dichter. Zijn romans volgden pas later. De eerste roman verscheen in 1996.
“Hemel en hel” werd gepubliceerd in 2007.
Met dit boek won hij de Per Olov Enquistprijs in 2011.