De accabadora - Michela Murgia
Korte inhoud
Maria is de jongste van vier meisjes. Haar moeder is weduwe en geeft haar op zesjarige leeftijd als fille anima aan Bonaria. Bonaria is niet gehuwd en kinderloos. Een fille anima groeit op bij haar ‘pleeg’moeder en dient achteraf voor haar pleegmoeder te zorgen als deze oud is, totdat ze sterft. Maria groeit op bij Bonaria. Bonaria is de naaister van het dorp. Maar naast dit beroep heeft zij nog een andere taak in het dorp; zij is de accabadora. Een accabadora zorgt ervoor dat anderen geholpen worden bij het sterven. Wanneer Maria dit ontdekt is ze geschokt en verlaat het dorp om in Turijn als kindermeisje te gaan werken. Hier gaat ze een relatie aan met Piergiorgio, de 16 jarige zoon waarvoor zij moet zorgen. Zij moet het gezin verlaten wanneer deze relatie ontdekt wordt. Zij keert terug naar Bonaria omdat deze hulpbehoevend is en krijgt dan een andere kijk op haar pleegmoeder en de taak accabadora.
Bespreking
Korte mening en cijfer.
Belinda: Een mooi verhaal, makkelijk te lezen, lichtvoetig geschreven, wel voorspelbaar, daardoor niet altijd even boeiend. Punt: 7
Els: boeien; contrast platte land -> stad in 50er jaren. Functie van Bonaria zinvol en jammer dat deze niet meer bestaat. Punt: 7
Dymph: Mooiste boek van de laatste jaren. Mooie taal, beeldspraak, heidense gebruiken. Punt: 8,5
Hilde: Heel mooi boek. Mooie beelden, menselijk, het leven in Sardinië. Punt 8
Mieja: Heel mooi boek. Best vlot geschreven, overzichtelijk, aanranding van jongen in Turijn was niet nodig, gebruiken in Sardinië heel boeiend, goed ingeleefd. Punt: 8
Veva: Heel mooi. Taal sluit aan bij simpel leven in dorp. Herkenning van vroeger, het systeem. Veel gevoelens, maar niet echt uitgesproken. Zonder drama en pathos – punt: 7
Gemiddeld punt: 7,5
Wat is het thema van het boek?
Geopperd wordt dat er drie thema’s zijn: actieve euthanasie, adoptie uit arm gezin en groei naar volwassenheid. Ook wordt er gesproken over Plaats van de dood binnen het leven.Maar na onderling beraad luidt het thema: menswaardig leven en sterven.
Wat zijn de twee verhaallijnen van het boek?
Het leven van het meisje en van de accabadora. Apart en hoe zij samenvallen.
Maria wordt drie maal geboren. Wanneer? Wat wordt hiermee bedoeld?
Bij haar natuurlijke moeder, bij de accabadora en bij het weggaan uit het dorp. Ook wordt geopperd dat de derde geboorte ontstaat bij het sterven van de accabadora, op het moment dat zij begrijpt waarom de accabadora deed wat zij deed.
Hoe stemt de schrijfstijl overeen met de manier van leven en van communiceren in het dorp?
Eenvoudig en bondig, zonder drama en pathos. Voorbeeld: het land en de vete daarover. Mieja moest denken aan een boek dat wij eerder lazen: het huis in de via Manno van Milena Agus. Zij is ook een Sardijnse.
Is de taak van de accabadora vergelijkbaar met de taak van de vroedvrouw. Zijn er gelijkenissen, zijn er verschillen?
Gelijkenissen: Liefde voor het leven.
Verschillen:
- De vroedvrouw werkt in het openbaar; de accabadore in het geheim.
- De functie van vroedvrouw bestaat nog, maar die van de accabadora niet meer.
Waarom worden alle heilige en persoonlijke voorwerpen uit de kamer verwijderd als de persoon geholpen wordt om te sterven?
Omdat deze dingen je helpen/beschermen tijdens het leven. Als deze weg zijn, dan is het makkelijker om afscheid te nemen.
Wat vind je van de manier waarop Bonnaria zelf moet sterven?
Heel triest. Iemand die zelf mensen ondraaglijk lijden bespaarde, moet zelf zo lang lijden. Toen Maria eindelijk klaar was om te helpen met sterven, toen voelde Bonnaria dit aan en stierf. Zij had daarom gewacht.
Er wordt gesproken over de link met adoptie uit ‘arme landen’. En naar aanleiding van de benaming ‘arme landen’ of ‘derde wereld landen’ wordt er van gedachten gewisseld over de benaming ‘neger’ en ‘allochtoon’. Zwarten vinden ‘neger’ een scheldnaam. De naam ‘allochtoon’ zou wel eens veranderd kunnen worden in ‘nieuwe Nederlander’ omdat eerstgenoemde de lading niet meer dekt. ‘Blanke vla’ zou ook niet meer mogen net als ‘negerzoenen’ en ‘jodenkoeken’.
Welk proces maakt Maria zelf door enerzijds door weg te gaan uit het dorp, anderzijds door ouder te worden?
Liegen mag niet, zwijgen is liegen, zij wijst haar pleegmoeder af. Door afstand te nemen, krijgt ze een andere blik. Jongen en meisje in gezin in Turijn mogen niet naar buiten. Dit begrijpt ze niet, maar door wat er met de jongen is gebeurt, begrijpt ze dit beter. Tijdens lijden van Bonnaria is zij in het reine gekomen met de taken van Bonnaria; dit was voor beiden een lijdensweg.
Zijn er parallellen te trekken met maatschappelijke thema’s die momenteel ter discussie staan?
Euthanasie is een actueel thema, adoptie door kinderloze stellen ook. Gesproken wordt over langdurig lijden door psychiatrische patiënten. Dat aan de ene kant er mensen zijn die blij zijn dat ze in een depressie geen zelfmoord (of actieve euthanasie) hebben gepleegd en anderzijds zijn er mensen die hun leven lang gebukt gaan onder zware psychische klachten en geen uitweg zien. Ook wordt er gesproken over het feit dat het fijn is dat mensen zelf kunnen beschikken over hun einde bij uitzichtloos lijden. En dat dit niet aan de nabestaanden hoeft te worden besloten en uitgevoerd.
Opnieuw toekennen van cijfer
7,5/ 8,5/ 8/ 8/ 7,5/ 7 = 8- (7,75)
Onderwerpen die nog niet aan de orde zijn gekomen:
- Sardijnen versus Italië. Mooie zin op bladzijde 29, 3e zin: als je sterf voor een land wordt dat jouw land, of je wilt of niet. Niemand sterft voor een land dat niet het zijne is, als hij geen stommeling is.
- Open einde: wellicht gaat zij de rol van accabadora overnemen
De auteur
Michela Murgia werd geboren in 1972 in Cabras, Italië. Zij studeerde theologie en vond niet alleen werk als professor theologie, maar werkte ook in diverse andere beroepen, zoals timeshareverkoop. Zij debuteerde in 2006 met: ‘De wereld moet weten.’ Een hilarisch boek over haar ervaringen in de verkoop. Later schreef zij een werk over reizen in Sardinië (met onontdekte mooie natuurplaatsen in Sardinië). Deze locaties werden achteraf opgenomen door National Geographic. Verder schreef ze regelmatig columns in verschillende kranten en tijdschriften en publiceerde zij verschillende korte verhalen.
In 2009 verscheen “De accabadora”. Dit boek werd bekroond met verschillende prijzen. Haar laatste publicatie verscheen in 2010 met als titel Ave Mary. Hierin maakt ze een vergelijking tussen de christelijke iconografie en de hedendaagse meisjes in glossy tijdschriften.